Boeken over Syrië
Beste Willy,
De bespreking over de Boeken over Syrië is interessant voor iemand die hoopt met uw groot aantal verklaringen en interpretaties te kunnen doorgaan voor de onfeilbare kenner.
Ik had liever bij elke boekbespreking korte notities gezien die hadden kunnen toelaten dat ik, na het lezen, enkele blijvende ankerpunten zou kunnen behouden. Maar misschien is mijn opnamevermogen gewoonweg te klein?
Ik ga echter absoluut niet akkoord met uw negatieve kritiek op
‘Oorlog zonder Grenzen’ Uw bijvoegsel ‘Een teleurstellend boek’ is wel teleurstellend. Het zou kunnen dat sommige gegevens en interpretaties van
Ludo De Brabander niet helemaal kloppen met die van de echte (?) specialisten. Maar de duidelijk structuur en feitenvermeldingen zijn mij méér waard dan een overvloed van commentaren die een duidelijke analyse moeilijk maken. Trouwens, het zal wel zó zijn dat Isis niet geboren is om één en dezelfde Islaminterpretatie tot stand te brengen. Ook u weet dat een uiteindelijke strekking vorm krijgt uit het brouwsel van soms erg verschillende ingrediënten. Ik meen dat Ludo De Brabander het bij het rechte eind heeft als hij beweert dat het uiteindelijke doel van Isis was: het tot stand brengen van één grote Islambeweging die fanatiek en dus meedogenloos, onder de hoede van de voor hen enige mogelijke redder Allah, moet strijden tegen de overal aanwezige diplomatische en gruwelijke heersers over de Arabische Wereld.
‘Oorlog zonder Grenzen’ is de meest bevattelijke studie die ik tot nu over het Arabische probleem gelezen heb. De Brabander spreekt niet voortdurend over wie goed en slecht is – en wie liegt en niet liegt. En … u zegt het: zijn bespreking van de periode vanaf 1914 tot 1979 (toch een lange periode!) getuigt van goed inzicht en kritische doorlichting. Wat u vergeet te zeggen is dat hij door de voorstelling van de belangrijkste en chronologisch goed gerangschikte feiten de lezer een evolutief, duidelijk overzicht kan geven.
Een goed voorbeeld hiervan: een ontstellend gering aantal zelf geproclameerde kenners wist en weet nu nog niet wat het Sykes-Picotakkoord precies behelst en welke verwoestende gevolgen het had voor de eenheid in de Arabische wereld. De Brabander geeft feiten aan en verliest zich omzeggens nooit aan besluitvormingen over het ware, het onware, het goede en het slechte.
De gekende en te verwachten voorraden aardolie en gas duidt hij aan op duidelijke geografische kaarten. Hij geeft ook uitleg over het economische en militaire belang van de pipelines .
Ik raad iedereen aan die zich in korte tijd wil verdiepen in de problemen van het Midden-Osten het boek te kopen. Ook als duidelijk naslagwerk (o.a. dankzij de vele geografische kaarten) is het voor mij onmisbaar.
Hilaire Bodein
Antwoord:
Ik heb geschreven dat de historiek die Ludo De Brabander geeft van de toestand in de regio tot 1979 uitstekend is en dus een aanrader. Wel een bemerking bij wat hij schrijft en U ook aanhaalt; namelijk het Picot-Sykes verdrag.
Dat is natuurlijk grof imperialisme en vanuit internationaal recht totaal onaanvaardbaar. Maar zoals Nikolaos van Dam in zijn ook gesproken boek goed omschrijft zorgde het ervoor dat de Arabieren zich konden losscheuren van het Ottomaanse rijk. een eis van veel Arabische intelligentsia.
Het verdrag borduurde ook verder op bestaande historische en culturele grenzen. Zonder dat verdrag was Syrië en zelfs Saoedi Arabië nu nog Ottomaans of Turks.
Bovendien zoals Nikolaos van Dam schrijft is er in landen als Irak en Syrië een nationaal bewustzijn ontstaan dat de golf van sektarisme met succes wist te doorstaan. En het gedachtengoed voor een heel groot Levant met zelfs Palestina is in Syrië praktisch onbestaande.
Verder is het heel groot mankement van zijn boek is dat hij niet duidelijk maakt dat groepen als al Qaeda en ISIs instrumenten zijn van de politiek van vooral Israël, de VS en het Verengd Koninkrijk.
En natuurlijk willen figuren als Gulbuddin Hekmatyar en Aboe Bakr al Baghdadi of Aboe Mohammad al Jolani van Al Qaeda in Syrië een soort van kalifaat waar zij dan hun totalitaire macht kunnen uitoefenen. En zich verrijken.
Maar dat sluit in geen geval Israëlische steun uit. Baghdadi en Hekmatyar wisten zeker waar hun wapens vandaan kwamen maar zwegen om duidelijke reden en speelden liever wat toneel over het boze Amerikaans imperialisme. Dat klinkt geloofwaardiger.
En dat men hun geloofsovertuiging met tonnen zout moet nemen blijkt voldoende uit het feit dat zij naast die westerse steun ook grootschalige drughandelaars zijn.
In Syrië en toen Hekmatyar en de Taliban over Afghanistan heersten en het land omtoverden tot ’s werelds grootste heroïne-exporteur ontpopten die groepen zich tot moorddadige drugshandelaars. Alcohol mag officieel niet, dat wel. Waar dan miljoenen moslims, ook in het Afghanistan van Hekmatyar en de Taliban, wel het slachtoffer van werden.
En door onvoldoende inzicht in de structuren achter die terreurbewegingen is zijn eindconclusie over de strijd tegen de terreur ook fout. En dat is wel essentieel in het verhaal. Maar misschien is hij sindsdien wel tot andere inzichten gekomen.
Willy Van Damme