Sean Starrs http://gesd.free.fr/isqu1253.pdf heeft in 2013 een sterk artikel geschreven (nadien nog een paar keer herschreven oa voor China’s World) waarin hij argumenteert dat terwijl relatief gezien het amerikaanse BNP een kleinere rol gekregen heeft de rol van het BNP in het duiden van de concentratie van macht ook veel verkleind is. Door naar de rol van de multinationale bedrijven te kijken komt hij tot de conclusie dat de amerikaanse financiele macht zelfs versterkt is.
Daar komt nog bij
– amerikaanse aandeel in corporations die niet amerikaans zijn,
– 80 triljoen aan amerikaanse dollars wereldwijd
– amerikaanse macht om de regels af te dwingen van een open markt waarin amerikaanse financiele macht kan infiltreren
– digitalisering die toestaat controle over te nemen over het financieel verkeer: zie hoe effectief de sanctieregimes tegenwoordig zijn
De coronacrisis zorgt dan wel voor een verschuiving maar de financiele macht is alvast gered.
Wat ik daarom nog niet goed snap is hoe de financiele macht en de staat tegenover elkaar staan in het beleid tegenover China.
Tuyzentfloot
Antwoord:
De cijfers over de economische macht zijn zaken die in theorie meetbaar zijn en die in dit geval ook als officieel dienen te worden beschouwd. Zelfs al moeten we zoals met alle ander cijfermateriaal van wat dan ook erg voorzichtig te zijn. Neem de officiële werkloosheidscijfers in de VS. Die zijn waardeloos.
Maar macht als dusdanig is niet meetbaar om de simpele reden dat de eventueel te meten betrokken gegevens gewoon onmeetbaar zijn. Zeker, men kan er van uitgaan dat de VS globaal gezien de meest machtige natie ter wereld is.
Maar neem de kwestie van Rusal, het grote in aluminium actieve Russische conglomeraat dat veruit de grootste is in deze industriële sector. Op zeker ogenblik wou de VS dit kapot maken en vaardigde het er sancties tegen uit. Vrij snel kwam de VS tot de constatatie dat dit ook voor haar gevaarlijk was.
De maatregelen werden dan ook snel ingetrokken. Neem ook Huawei, de Chinese computer en telecomgroep. Ook hier moet de VS voorzichtig optreden. Zo kreeg de Amerikaanse chipproducent Qualcomm de voorbije week de toelating van de regering om toch verder chips aan Huawei te verkopen.
De chipsindustrie is via allerlei kanalen aan elkaar verbonden en dat zomaar uit elkaar halen zou misschien wel kunnen maar vergt veel tijd. Bovendien is ook de VS hier afhankelijk van China. Zo verkoopt Apple voor meer dan 40 miljard dollar producten in China. Wil men naast Huawei ook Apple pakken?
De macht van de VS is gebaseerd op een serie pijlers. De bekendste is natuurlijk de militaire maar die lijkt na Irak amper nog bruikbaar. Men stapt zoals gebleken is in een moeras en verder hebben de voornaamste tegenpartijen middelen die hen in staat stellen de VS eveneens te vernielen.
De voornaamste macht van Washington is zeker het gebruik van de dollar. Wie handel in dollar wil voeren moet de toestemming van de VS krijgen. De VS kan simpelweg een land verbieden nog in dollar te handelen. Wat alleen in theorie mogelijk is want alle landen uitsluiten kan niet.
Tweede pijler is de cultuur, de zogenaamde soft power waartoe ik ook de media reken. Tot voor kort keken massa’s Chinezen met ontzag naar de VS want dat was het land van de moderniteit en hoogstaande cultuur van Micky Mouse, Hollywood, het internet, Bruce Springsteen en een Andy Warhol.
Zelfs de kinderen van de Chinese president Xi Jinping trokken naar Amerikaanse universiteiten want die hadden toch, terecht of niet, een topreputatie en jonge Chinezen die de top wilden bereiken vonden dat ze naar de Stanfords en Harvards van de VS moesten trekken om er te geraken.
En dan is er kennis en ook dat is natuurlijk macht. Zoals we dankzij Edward Snowdon en Julian Assange leerden gebruiken de Amerikaanse veiligheidsdiensten Facebook, Google, Microsoft en de anderen om de wereld in de gaten te houden, van China tot Angola, Finland en Mexico.
Het is zeker dat het Nationaal Veiligheidsagentschap over alle personen die er in de wereld toe doen dossiers heeft samengesteld. En wee die premier, minister, zakenman of president die in zijn jeugdjaren een stommiteiten uithaalde zoals bijvoorbeeld een verkrachting of een diefstal. Dat komt dan boven.
Verder hangt alles natuurlijk ook af van de tegenpartij die de VS wil doen plooien. Sommige landen zijn echter zeer taaie klanten en weigeren in te binden, zelfs voor weinig essentiële zaken. Voorbeelden in de geschiedenis zat. En dan is die macht waardeloos. Zie de Nederlandse Geuzen en Iran nu.
Willy Van Damme