Beste Willy. Ik heb eigenlijk een vraag aan Edith Legrand. Ze schrijft: ‘Churchill is de oorlog begonnen en niet Hitler’. Het enge mannetje kennende zou me dat niet verbazen, maar ik kan hier niets over vinden. Ook weer niet om je over te verbazen met de geschiedenisverhalen zoals wij die geacht worden te leren.
Gerrit
Antwoord:
Ik kan natuurlijk niet antwoorden namens Edith Legrand, maar dit is voer voor een diepgaande discussie onder historici die vertrouwd zijn met het Europa van de eerste helft van de vorige eeuw.
Ik ben ook niet echt de specialist van dat tijdperk en dus ben ik hier erg voorzichtig. Doordat Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk al eeuwen bezig waren aan de uitbouw van een koloniaal imperium kwam Duitsland dat pas één werd rond 1870 te laat om hier een stevig stuk binnen te rijven.
De expansie van Duitsland gebeurde dan ook vooral in Europa waar het zich onder Bismarck zag als de grote natie die beter was dan de rest en om die reden het continent leiding moest geven. Het wou op het continent de eerste viool spelen voor Frankrijk. Het meende Europa op alle gebied te moeten overheersen.
Het is de essentie van zijn beleid. Wat keizer Willem I en Hitler nadien deden was in wezen een gevolg van dit beleid. Ze zetten de politiek van Bismarck op hun eigen wijze gewoon verder.
Dit botste uiteraard met de visie van de andere landen in Europa, klein en groot. Verder dient men te beseffen dat Winston Churchill pas in mei 1940 Brits premier werd. Dus op het ogenblik van de Duitse inval in België, Luxemburg, Nederland en Frankrijk. Niet ervoor.
Voordien was het Britse en Franse beleid er op gericht om de Duitse agressie zoveel mogelijk oostwaarts te richten. Vandaar het akkoord van München van 1938 tussen Duitsland, Frankrijk, Italië en het Verenigd Koninkrijk.
“Peace in our Time”, schreeuwde de Britse eerste-minister Neville Chamberlain toen ten onrechte. In wezen was dit akkoord namelijk een grove schande en verkochten zij voor niets gewoon een ander land aan Hitler, Tsjecho-Slowakije.
Tot woede van Jozef Stalin en de Sovjetunie die hierin een poging zag om de Duitse agressie oostwaarts te duwen. Men dient hierbij ook een amper gekend feit te beseffen, namelijk dat de Polen toen aan de zijde van Hitler stonden en in overleg met Hitler hun klein stukje van Tsjecho-Slowakije meepikten.
Wat de vrees van Stalin nog verder moet hebben vergroot.
Recent nog kreeg Polen Russische kritiek te verwerken dat het door haar buitenlandse politiek voor WWII mee de Duitse agressie mogelijk maakte. Correct, maar slechts deels waar.
Echter toen Hitler en Mussolini hun wapentuig tijdens de Spaanse burgeroorlog van 1936 tot 1939 uittesten was alleen de Sovjetunie bereid om de Spaanse gekozen regering echt te verdedigen tegen het fascisme. Londen hielp zelfs in het geniep Hitler.
Churchill was een smeerlap en wie zijn geschiedenis van de bezetting van Zuid-Afrika tot de periode na WOII bekijkt kan geen ander besluit nemen. Wel is hij de typische vertegenwoordiger van de Britse koppigheid die kost wat kost weigerde een pakt met Hitler – waar hij vroeger naar opkeek – te sluiten.
Het gevolg was wel dat hij van zijn land een vazalstaat van de VS maakte. Het was voor Londen in 1940 of Duitsland of de VS.
Willy Van Damme